Przepuklina pępkowa jest schorzeniem wywołanym przemieszczeniem się elementów jamy brzusznej (głównie otrzewnej oraz pętli jelita) pod skórą.
Najczęściej spotykana jest przepuklina wrodzona – pojawia się u noworodków na skutek niezrośnięcia pierścienia pępkowego po urodzeniu (najbardziej narażone są dzieci o niskiej wadze urodzeniowej i wcześniaki). Wystąpić może także przepuklina nabyta – na skutek osłabienia wewnętrznej warstwy brzucha (wystąpienie schorzenia jest najbardziej prawdopodobne m.in. u osób z nadwagą, uporczywymi zaparciami).

Dużo częściej przypadłość występuje u kobiet – związana jest z przebytą ciążą, otyłością, wodobrzuszem bądź guzami jamy brzusznej.

Przepuklina pępkowa objawia się różnymi dolegliwościami – w przypadku niemowląt zazwyczaj występuje pod postacią wybrzuszenia (bardzo często schorzenie zanika w ciągu pierwszego roku życia dziecka, zwykle jako rezultat wzmacniania mięśni tłoczni brzusznej – gdy dziecko często kładzione jest na brzuchu).

Przepuklina pępkowa częściej występuje u kobiet

W przypadku osób dorosłych symptomy występowania przepukliny zależą przede wszystkim od miejsca jej położenia.
Ważne! Z reguły początkowym objawem jest ból oraz uczucie dyskomfortu w miejscu utworzenia się przepukliny (powstaje uwypuklenie bezpośrednio w pępku bądź obok niego).

Silniejsze objawy daje uwięźnięcie przepukliny. Do najczęstszych symptomów zalicza się bolesne i mocno zaczerwienione uwypuklenie oraz wymioty. Uwięźnięcie jest najgroźniejszym następstwem przepukliny pępkowej – uwięznąć może sieć, jelito cienkie lub jelito grube. Powodem uwięźnięcia jest zazwyczaj dysproporcja pomiędzy powiększającą się zawartością worka przepuklinowego a wąskimi wrotami przepukliny.
Ważne! Przepukliny pępkowej nie można bagatelizować, tylko niezwłocznie udać się do lekarza.

Przepuklinę leczy się jedynie operacyjnie (im mniejsza przepuklina, tym łatwiejszy zabieg, a ryzyko nawrotu minimalne). W przypadku najmłodszych operacja powinna zostać przeprowadzona, gdy uwypuklenie nie zniknęło do czasu ukończenia 3 – go roku życia.

Zabieg operacyjny noszący nazwę hernioplastyka polega na znalezieniu tzw. „worka przepuklinowego” – tej części zawartości jamy brzusznej, która wychodzi poza jej granice, odprowadzeniu jej na właściwe miejsce oraz wzmocnieniu otworu, przez, który się uwypukla (aby zmniejszyć ryzyko nawrotu przepukliny pępkowej, w celu wzmocnienia osłabionej jamy brzusznej zakłada się  specjalną siatkę). Zanim pacjent zostanie zakwalifikowany do zabiegu, następuje wnikliwe badanie podmiotowe (wywiad) oraz badanie przedmiotowe (badanie fizykalne).

Chory, ponadto zostaje poddany takim badaniom jak m.in.
– morfologia krwi
– poziom elektrolitów (sód, potas)
– stężenie mocznika oraz kreatyniny
– podstawowe parametry krzepnięcia krwi
– badanie ogólne moczu

Procedura zabiegu zaopatrzenia przepukliny pępkowej metodą beznapięciową może odbywać się w znieczuleniu miejscowym, regionalnym lub ogólnym (rodzaj znieczulenia jest dopierany indywidualnie do pacjenta). W technice beznapięciowej używa się siatek z tworzywa sztucznego dla wzmocnienia osłabionej struktury. Chirurg przeprowadza zazwyczaj półkuliste cięcie wokół pępka lub wzdłuż linii pośrodkowej (lewostronnie omijając pępek). Odsłonięty zostaje worek przepuklinowy, następnie chirurg preparuje worek i dostaje się do wrót przepukliny (czasem konieczne jest wycięcie pępka, wówczas po zakończonej plastyce przyszywa się go z powrotem do powięzi pojedynczymi wchłanianymi szwami). Po kontroli worka przepuklinowego chirurg odprowadza zawartość na miejsce w głąb jamy otrzewnej.

Dostępne są różne możliwości lokalizacji wzmacniającej siatki z tworzywa sztucznego:
– pod mięśniami prostymi brzucha
– na mięśniach prostych brzucha
– pomiędzy mięśniami
– pomiędzy pochewką mięśni a otrzewną ścienną.

Ważne! W celu zminimalizowania nawrotu przepukliny, chory nie powinien dźwigać ciężkich rzeczy przez minimum 3 miesiące.

Operacje laparoskopowe przeprowadzane są z reguły w przypadku przepuklin nawrotowych bądź, gdy przepuklina towarzyszy innym schorzeniom. Wykonuje się wtedy dwa zabiegi jednocześnie np. wycięcie pęcherzyka żółciowego i przepuklinę.

Ważne! Jak w przypadku każdej zoperowanej przepukliny istnieje ryzyko nawrotu – jest ono różne (2 – 15%) i zależy od wielu czynników (m.in. niewłaściwie dobrana technika operacyjna, niedobory żywieniowe, rodzaj wykonywanej pracy). Zastosowanie siatki z tworzywa sztucznego zredukowało ryzyko nawrotu przepukliny pępkowej do minimum (waha się w granicach 1 – 2%).
Źródła: P. Lawrence „Chirurgia ogólna”, Urban & Partner, Wrocław 1998 rok, W. Noszczyk „Chirurgia” tom 1 – 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995 rok