Czym jest gonioskopia i jaka jest jej rola w diagnostyce jaskry
Gonioskopia w opinii okulistów jest „złotym standardem” pośród badań okulistycznych. To nieinwazyjne badanie umożliwia ocenę kąta przesączenia oka. Warto je wykonać, gdyż pozwala wykryć między innymi jaskrę i ocenić stopień zaawansowania choroby.
Gonioskopia to badanie kąta przesączania (rogówkowo-tęczówkowego). Kąt przesączenia oka znajduje się pomiędzy obwodową częścią rogówki i przednią twardówki a podstawą tęczówki. Jego odpowiedni kształt ma ogromne znaczenie dla prawidłowego odpływu tak zwanej cieczy wodnistej oraz dla utrzymania odpowiedniego ciśnienia w oku. Ocena struktur kąta przesączenia nie jest możliwa w lampie szczelinowej ze względu na jego strukturę, stąd konieczność przeprowadzenia badania za pomocą tak zwanego gonioskopu. Innymi słowy – badanie kąta przesączenia wykonuje się, wykorzystując w tym celu różne typy soczewek, na przykład trójlustro Goldmanna, soczewki chirurgiczne Koeppego, Swana i Jacoba, soczewki czterolusterkowe Zeissa i inne.
Podczas badania lekarz ocenia szerokość kąta przesączenia, podając ją w stopniach (na przykład otwarty, zamknięty, zagrażający zamknięciem). Dodatkowo diagnozuje się krzywiznę obwodową części tęczówki, miejsce przyczepu tęczówki i stopień pigmentacji kąta.
Upośledzenie odpływu z gałki ocznej cieczy wodnistej w wyniku całkowitego lub częściowego zamknięcia kąta przesączenia jest przyczyną wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Gonioskopia jest badaniem przeprowadzanym w diagnostyce jaskry oraz nadciśnienia ocznego. Zbyt wysokie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej sprzyja rozwojowi jaskry, która nieleczona może prowadzić do ślepoty. Jaskra jest chorobą nieuleczalną, jednak współczesna medycyna dysponuje szeregiem rozwiązań, jakie mogą powstrzymać rozwój choroby. Choroba, wraz ze swoim postępem, powoduje coraz większe ubytki w polu widzenia, dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej zdiagnozować jaskrę. Nie można zrekonstruować zniszczonych przez chorobę włókien nerwowych wewnątrz oka i nie jest możliwym przywrócenie utraconego w ten sposób pola widzenia. Gonioskopia pozwala na ocenę stopnia zaawansowania jaskry i jak najszybsze przedsięwzięcie odpowiednich kroków zapobiegawczych rozwojowi niebezpiecznej choroby.
Wskazaniem do wykonania gonioskopii są także urazy gałki ocznej, co do których zaistniało podejrzenie, że mogło dojść do uszkodzenia struktur kąta przesączenia. Gonioskopia jest wykonywana podczas zabiegów operacyjnych i laserowych w obrębie gałki ocznej. W takim przypadku gonioskopię przeprowadza się, aby uwidocznić kąt przesączenia.
Jak przygotować się do badania?
Z pewnością należy zmyć makijaż oka i zdjąć soczewki kontaktowe, o ile pacjent takowych używa. Bezpośrednio przed rozpoczęciem badania lekarz znieczuli oko. Gonioskop zakłada się na powierzchnię rogówki, dlatego konieczne jest podanie znieczulenia. Pacjent podczas badania opiera czoło o lampę szczelinową i wykonuje polecenia okulisty. Należy patrzeć prosto przed siebie i nie wykonywać gwałtownych ruchów głową. W trakcie badania i bezpośrednio po jego zakończeniu pacjent może widzieć jakby przez mgłę. Odczucia jednak ustępują jeszcze tego samego dnia.
Gonioskopia w większości przypadków nie wiąże się z żadnymi skutkami ubocznymi i nie wywołuje powikłań. Zdarzają się incydentalne przypadki przejściowego ostrego niewidzenia lub zaczerwienie oka. W wyniki kontaktu gonioskopu z rogówką część pacjentów już po badaniu skarży się na uczucie obecności ciała obcego pod powieką. Należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli po zabiegu oko jest bardzo silnie zaczerwienione bądź zaczerwienienie utrzymuje się powyżej doby. Powodem do konsultacji ze specjalistą jest także wydzielina ropna w oku.
Gonioskopia jest ważnym badaniem okulistycznym, które umożliwia ocenę szerokości oraz konfiguracji kąta przesączenia. Podczas badania lekarz poszukuje także uszkodzeń oraz patologicznych złogów w obrębie struktur oka. To proste i bezinwazyjne badanie może wpłynąć na poprawę jakości widzenia oraz zatrzymanie rozwoju groźnej, nieuleczalnej choroby oczu.