Tomografia komputerowa należy do badań radiologicznych, wykorzystujących promienie rentgena – umożliwia uzyskanie obrazów badanych struktur (szczegółowe zdjęcia narządów oraz kości). Celem badania jest ocena struktur narządów i wykrycie możliwych nieprawidłowości w budowie. Badanie tomografem komputerowym należy do bezbolesnych i bezpiecznych dla pacjenta. Uwarunkowane jednakże jest pewnymi przygotowaniami.

Przed wykonaniem TK lekarz przeprowadza krótki wywiad, należy także (nie jest to regułą) wypełnić przygotowaną ankietę. Ponadto pacjent podpisuje zgodę na wykonanie badania oraz podania środka kontrastowego. Badany musi poinformować lekarza o występowaniu:

alergii bądź wcześniejszym wystąpieniu reakcji alergicznej na podanie środka kontrastowego

• klaustrofobii
• laktacji
• ciąży
• skłonności do krwawień

Pacjenci po przebytych schorzeniach nerek oraz z niewydolnością nerek powinni poinformować o tym lekarza przed rozpoczęciem badania. Należy także dostarczyć wyniki innych robionych badań obrazowych, jeżeli takowe były wykonywane. Do badania tomografem pacjent powinien być na czczo (co najmniej 6 godzin przed wykonaniem TK nie powinno się spożywać posiłków stałych, a przez 3 godziny także płynów). Przed badaniem należy również zrezygnować z palenia papierosów. Ważne! Osoby leczące się na choroby przewlekłe (m.in. cukrzyca) w dniu badania powinny zażyć leki jak dotychczas.

Jaki jest przebieg tomografii komputerowej

Przed badaniem pacjent poproszony jest o zdjęcie wszelkich metalowych ozdób, takich jak: kolczyki, zegarek, pierścionki. Należy także odłożyć klucze, telefon komórkowy, portfel. Nie ma potrzeby rozbierania się do badania – jednakże konieczności ściągnięcia wymagają te części garderoby, które posiadają elementy metalowe m.in. sprzączki paska, metalowe guziki, suwaki. Ważne! Przed badaniem TK pacjent powinien opróżnić pęcherz moczowy.

Pacjent kładzie się na wąskim, ruchomym stole (najczęściej na plecach), następnie ów stół jest wsuwany do oświetlonego tunelu. We wnętrzu aparatu wokół pacjenta porusza się lampa, która wytwarza promienie rentgenowskie – przechodzą one przez ciało badanego i pozwalają uzyskać na monitorze obszar danej warstwy ciała pacjenta. Bardzo istotne jest, aby w trakcie badania leżeć w bezruchu – wszelkie poruszanie może wpłynąć na zakłócenie obrazu badania. W przypadku osób, które w trakcie badania nie umieją wytrwać w bezruchu – konieczne jest podanie środka uspokajającego bądź zastosowanie znieczulenia ogólnego.

W pomieszczeniu, gdzie znajduje się urządzenie, badany zostaje sam – jest on jednak w stałym kontakcie z personelem medycznym.  Badanie TK trwa kilkanaście minut w zależności od jego rodzaju. Bardzo istotna jest podczas badania współpraca pacjenta z personelem. Zwykle lekarze proszą, aby na moment wstrzymać oddech. Jeżeli pacjent będzie dostosowywał się do poleceń personelu, to badanie będzie trwało krócej a wyniki będą dokładniejsze.

Badanie tomografem komputerowym jak była mowa powyżej, jest bezbolesne (za wyjątkiem wkłucia do żyły strzykawki ze środkiem kontrastowym). Badanie może zostać w każdym momencie przerwane – jest połączenie między komorą aparatu a konsolą, gdzie znajduje się personel wykonujący badanie. W aparacie TK oprócz kamer jest również mikrofon. W trakcie badania należy niezwłocznie poinformować lekarza o wystąpieniu objawów niepożądanych (m.in. duszności, zawroty głowy, nudności).

Ważne! Niekiedy podczas badania potrzebne jest podanie kontrastu – jego celem jest poprawa obrazu i odróżnienie od siebie poszczególnych struktur.

Kontrast jest płynną substancją pochłaniającą promieniowanie X w większym bądź mniejszym stopniu niż otaczające tkanki. Obecnie stosowanym w TK rodzajem kontrastów są jodowe środki kontrastowe.

Zdarzają się powikłania po podaniu kontrastu:

• lekkie (m.in. nudności, wymioty, pokrzywka)
• umiarkowane (m.in. omdlenie, obfite wymioty, rozległa pokrzywka)
• ciężkie (m.in. drgawki, obrzęk płuc, wstrząs)

Po badaniu mogą wystąpić również objawy grypopodobne, bóle rąk, skurcze mięśni.

Ważne! Czasem podanie kontrastu może spowodować wystąpienie ostrej pokontrastowej nefropatii – ostra niewydolność nerek u osoby z prawidłową funkcją nerek przed podaniem kontrastu bądź znaczne pogorszenie funkcji nerek u chorych z wcześniej rozpoznaną przewlekłą niewydolnością nerek.
Wynik badania tomografii komputerowej ma formę opisu, do której niekiedy dołącza się zdjęcia.

Źródła: red. T. Bulski, J. Walecki „Tomografia komputerowa – zastosowanie kliniczne”, Urban & Partner, Wrocław 2007 rok, B. Pruszyński „Radiologia – diagnostyka obrazowa, Rtg, TK, USG, MR i medycyna nuklearna”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011 rok, CzytelniaMedyczna.pl