Rozwój medycyny dostarcza nie tylko nowych czy ulepszonych sposobów leczenia, lecz również wiele metod diagnostycznych. Dzięki specjalistycznym badaniom laboratoryjnym i obrazowym, lekarz może postawić prawidłowe rozpoznanie i podjąć odpowiednie działania, by pomóc pacjentowi.

Dostęp do szerokiej diagnostyki ma ogromne znaczenie szczególnie w sytuacjach, gdy czas odgrywa istotną rolę, np. w przypadku chorób nowotworowych, w urazach, po wypadku. W takich sytuacjach, oprócz podstawowych badań z krwi, wykorzystywana jest m.in. tomografia komputerowa (TK; CT – Computed Tomography), będąca badaniem, dzięki któremu można zobrazować każdy narząd, a także dowolną część ciała. Gdy problem dotyczy głowy, tomografia komputerowa jest odpowiednim badaniem.

Kiedy należy wykonać badanie TK głowy?

Tomografia komputerowa jest badaniem, które wykorzystuje promienie rentgenowskie emitowane przez lampę, która obraca się wzdłuż osi ciała pacjenta. Specjalne oprogramowanie pomaga przetworzyć uzyskane dane z detektorów, związane z różnicami gęstości tkanek, w obrazy – przekroje ciała – o wysokiej rozdzielczości. Zasada działania badania nie jest skomplikowana i nie wymaga wyjątkowych warunków, przez co opisywana technika obrazowania jest dostępna w wielu placówkach szpitalnych, może być wykonana zarówno w trybie planowym, jak i natychmiastowym. Ocenia się tkankę nerwową (istotę szarą i białą), a także przestrzenie zawierające płyn mózgowo-rdzeniowy (układ komorowy, układ zbiorników pajęczynówki).

Natychmiastowym wskazaniem do wykonania badania TK głowy jest uraz głowy i kanału kręgowego. Badanie pozwala stwierdzić obecność lub brak wczesnych i późnych następstw urazów, co ułatwia rokowanie. W tomografii widoczne wczesne następstwa urazów to: wstrząśnienie mózgu, stłuczenie, krwiaki wewnątrzczaszkowe, pourazowe krwawienie podpajęczynówkowe, ostre wodogłowie pourazowe czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Zaś następstwami późnymi są m.in. późny płynotok nosowy lub uszny, ropień mózgu, zespół pourazowy, encefalopatia pourazowa.

Innymi nagłymi wskazaniami do badania tomograficznego głowy są udary niedokrwienne i krwotoczne, diagnostyka krwotoków podpajęczynówkowych. Warto wspomnieć, iż w takich sytuacjach badanie zostaje wykonane bez przygotowania chorego. W przeciwieństwie do sytuacji, gdy pacjent poddany jest planowo takiemu badaniu. Wówczas osoba musi pozostać na czczo przez ok. 6 godzin, a jeśli istnieją zalecenia, dodatkowo pacjent musi być przygotowany do podania środka kontrastującego.

Planowe badanie TK głowy jest bardzo pomocne w diagnostyce procesów rozrostowych (nowotworowych), przerzutów, stanów zapalnych w obrębie mózgowia, opon mózgowych i kości, a także malformacji naczyniowych. Ponadto tomografia komputerowa głowy stosowana jest w chorobach kości czaszki, zatok przynosowych, jam nosa, oczodołów. W chorobach przysadki mózgowej również, co mogą potwierdzić lekarze endokrynolodzy, zlecający ww badanie w sytuacjach ciężkich zaburzeń hormonalnych. Oprócz tego u dzieci wykorzystuje się TK w przypadku podejrzenia wad wrodzonych ośrodkowego układu nerwowego.

Warto dodać, że w warunkach gdy tomografia komputerowa głowy ma być wykonywana rutynowo, lekarz powinien zorientować się czy u danego pacjenta nie ma istotnych przeciwwskazań do tego badania. W sytuacji zamierzenia podania środka kontrastującego, należy zwrócić szczególna uwagę na wyniki badań laboratoryjnych z krwi, a także oceniających wydolność nerek.

Badanie TK głowy jest łatwo dostępne na terenie całego kraju. Ceny tomografii komputerowej głowy kształtują się od 180zł w Katowicach i Lublinie, do ok. 400zł w Poznaniu, Warszawie i Kielcach. Gdy pacjent posiada odpowiednie skierowanie, planowe badanie TK głowy można wykonać w ramach NFZ.

Źródła: Gaździk T. (red.), Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008; www.fda.gov; www.mp.pl