Ultrasonografia jest badaniem, wykorzystywanym od lat w diagnostyce wielu schorzeń. Zarówno w przypadku chorób narządów wewnętrznych jamy brzusznej, jak również serca, czy płuc. Jest to badanie tanie, a także dość proste w wykonaniu, choć jego wynik zależy od dwóch podstawowych czynników: sprzętu ultrasonograficznego oraz umiejętności operatora.

USG posiada tzw. funkcję Doppler, która pozwala ocenić przepływ krwi w dużych naczyniach tętniczych i żylnych. Lekarz, przeprowadzający badanie, ocenia morfologię naczyń, grubość ścian, szerokość światła – w przypadku tętnic, a także szybkość i kierunek przepływu i drożność, co ma szczególne znaczenie w przypadku oceny krążenia w naczyniach żylnych. Stąd badanie znalazło zastosowanie w diagnostyce żylaków kończyn dolnych.

Diagnostyka żylaków nóg – badanie USG Doppler

Niewydolność żylna może się manifestować jako choroba żylakowata, czyli tzw. żylaki, które z reguły powstają w obrębie kończyn dolnych. Żylakami nazywamy workowate lub wrzecionowate poszerzenia żył powierzchownych, z towarzyszącym wydłużeniem i charakterystycznym ich poskręcaniem. Uwidocznienie tych zmian jest możliwe właśnie za pomocą ultrasonografii z funkcją Dopplera. Ta metoda ma również kluczowe znaczenie w doborze odpowiedniego działania terapeutycznego.

Dopplerowskie USG wykorzystuje zmiany częstotliwości fal ultradźwiękowych, które odbijają się od poruszających się w żyle krwinek, a poprzez analizę tych fal możliwe jest stwierdzenie prędkości i kierunku przepływu krwi. Fala, która jest wysyłana przez głowicę USG odbija się od krwinek będących w ruchu i powraca do głowicy. Operator widzi na monitorze obraz, dzięki któremu jest w stanie określić, gdzie krew płynie szybciej, wolniej, a w których miejscach się cofa.

W przypadku żylaków kończyn dolnych metoda ultrasonografii dopplerowskiej dokładnie pomaga ocenić ewentualne zmiany szczególnie w obrębie głównych pni żylnych, tzn. żyły odpiszczelowej i odstrzałkowej. Tuż przed wykonaniem badania lekarz nakłada warstwę specjalnego żelu na skórę okolicy kończyn dolnych, na przebiegu wspomnianych naczyń żylnych. Przykłada głowicę i wraz z jej przemieszczaniem obserwuje obraz na monitorze. Zazwyczaj rozpoczyna badanie od okolicy pachwiny, a następnie prześledzą przebieg naczyń w kierunku stopy. Stosowana jest dodatkowo metoda ucisku głowicą, dzięki której obserwowana jest reakcja ścian żył, a także możliwe jest dotarcie do naczyń głębiej położonych.

W wydolnych, zdrowych naczyniach żylnych, przepływ krwi powinien być ciągły, płynny. Gdy w żyle lekarz obserwuje cofanie się krwi, świadczy to o niewydolności zastawek w naczyniu, mówi się wówczas o tzw. wstecznym przepływie krwi (refluksie). W niewydolnym naczyniu żylnym można również zobrazować turbulentny przepływ krwi. Ponadto w poszerzonym naczyniu żylnym nierzadko może być widoczna dodatkowa anomalia, jaką jest skrzeplina. Jest to sytuacja niebezpieczna, która bezpośrednio zagraża zdrowiu i życiu pacjenta, ponieważ oderwana od ściany skrzeplina może stać się materiałem zatorowym i w konsekwencji doprowadzić do śmierci.

Badanie USG Doppler żylaków kończyn dolnych, jest metodą diagnostyczną, która trwa krótko, zwykle max. 30 minut. Pacjent do badania nie musi się specjalnie przygotowywać. W czasie badania może być poproszony o zmianę pozycji ciała z siedzącej na stojącą i odwrotnie. Pomocne w diagnostyce i postawieniu rozpoznania jest fakt współistnienia dodatkowych dolegliwości, oprócz samego występowania żylaków. Często jest to ból, obrzęk, uczucie ciężkości, przebarwienia skóry w okolicy przebiegu anomalii, a nierzadko również owrzodzenia.

USG Doppler żylaków nóg jest badaniem powszechnie dostępnym na terenie całego kraju. Może być wykonane w szpitalu, gdy są wskazania, ambulatoryjnie, po przedstawieniu odpowiedniego skierowania, zarówno na NFZ jak i prywatnie. Koszt takiego badania to zwykle 150 – 200 zł.

Źródła: medscape.com; vascularsurg.wustl.edu; mp.pl; „Ultrasonografia narządów, układów i tkanek w zestawieniu z klinicznymi objawami”, Michaels Jaspers.