Za stulejkę (łac. phimosis) uznaje się stan, w którym nie da się odprowadzić napletka lub stan, w którym odprowadzenie napletka jest możliwe, ale powoduje u dziecka ból i niepokój. W żadnej z tych sytuacji nie powinno się odprowadzać napletka na siłę, ponieważ można w ten sposób spowodować jego urazu, bliznowacenie i utrudnienie leczenia. Stulejka jest częstym problemem, występuje aż u 55,5% chłopców w wieku między 3 a 4 rokiem życia i u około 1% dorosłych mężczyzn.

Wyróżnia się stulejkę wrodzoną i nabytą. Stulejka wrodzona występuje u chłopca od urodzenia, a nabyta może się rozwinąć u chłopców w okresie skoku pokwitaniowego lub u dorosłych mężczyzn. Przyczyną stulejki wtórnej są zazwyczaj nawracające stany zapalne występujące w okolicy napletka i żołędzi, powstałe w wyniku wielokrotnych mikrourazów, zaniedbań higienicznych lub w przebiegu chorób przewlekłych (cukrzyca).

Co to jest stulejka wrodzona?

U noworodków płci męskiej wewnętrzna blaszka napletka jest złączona z żołędzią penisa przy pomocy mastki. Taki stan uznaje się za stulejkę fizjologiczną, aż do ukończenia przez dziecko trzeciego roku życia. Kiedy chłopiec rośnie, wzrasta także jego prącie i napletek stopniowo odkleja się od żołędzi. Należy wówczas dbać o higienę okolicy ujścia cewki moczowej oraz napletka, aby nie dopuścić do powstania zakażenia. Bardzo ważne jest również, aby nie odprowadzać napletka na siłę, ponieważ może to prowadzić do pęknięć, powstania nierozciągliwych blizn i do utrwalenia stulejki.

„Stulejkę u dzieci początkowo wcale nie trzeba leczyć. Jest to coś, co w pierwszej kolejności powinien obserwować pediatra. Między trzecim a piątym rokiem życia wydarza się naturalne oddzielenie tego napletka. Jeżeli ten napletek do wieku 4-5 roku życia jest kompletnie nieodprowadzalny lub wąskie ujście napletka powoduje napełnianie się końcówki napletka przy oddawaniu moczu, jest to na pewno wskazanie żeby pokazać to pediatrze”- mówi w materiale Centrum Medycznego „Ameds” specjalista urologii lek. med. Stefan Czarniecki.

Jeśli stulejka fizjologiczna utrzymuje się u chłopca, który ukończył trzeci rok życia, konieczna jest wizyta u pediatry lub urologa. Powszechnie uznaną metodą leczenia stulejki wrodzonej u dzieci jest miejscowe stosowanie maści zawierającej sterydy. Wykorzystuje się tu zdolność sterydów do zmiękczania i uelastyczniania skóry. Bardziej miękki i elastyczny napletek stopniowo udaje się odprowadzić.

Skuteczność leczenia maścią sterydową potwierdzają wyniki badań opublikowanych w „Urologii Polskiej” w artykule „Leczenie stulejki za pomocą miejscowo stosowanego betamethazonu: analiza skuteczności i kosztów”. Terapię maścią zastosowano wśród 50 chłopców wieku od 1 do 12 lat. Po miesięcznym stosowaniu leku, u 92% pacjentów udało się odprowadzić napletek do rowka zażołędnego (48% chłopców- pełne odprowadzenie, 44%- oddzielenie napletka w znieczuleniu miejscowym, z powodu występujących zrostów). Tylko 8% pacjentów należało zakwalifikować do leczenia operacyjnego.

Jeśli konieczne jest leczenie chirurgiczne, możliwe jest wykonanie plastyki lub usunięcia napletka. W większości przypadków wystarczające jest poszerzenie napletka, czyli jego plastyka. Jeśli natomiast napletek posiada wiele blizn, konieczne może się okazać obrzezanie, czyli całkowite chirurgiczne usunięcie napletka. Ten zabieg może być również wykonany na życzenie rodziców, w związku z ich przekonaniami religijnymi.

Leczenie zabiegowe stulejki wrodzone jest wykonywane w przypadku braku efektu leczenia maścią steroidową, a także jeśli jest potrzebne usunięcie stulejki w trybie pilnym. Wymienić tu należy taką stulejkę, która uniemożliwia lub w znacznym stopniu utrudnia oddawanie moczu przez pacjenta. Wskazaniem do pilnego zabiegu mogą być także nawracające zakażenia pod napletkiem.

Jeśli rodzice zauważą u chłopca objawy sugerujące bolesność, trudności w mikcji lub balonikowate wypełnianie się napletka podczas oddawania moczu, powinni niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Stany zapalne prącia objawiające się zaczerwienieniem, bolesnością i wzrostem temperatury- miejscowym jak i całego ciała- również powinny zostać ocenione przez specjalistę.